1-1 Historia Diabła i Szatana w Starotestamentowych czasach
Zacznijmy od początku. Słowa Szatan, Diabeł, Demon, Lucyfer, Upadły anioł, itd. nie występują w całej księdze Rodzaju. W całym Starym Testamencie, jedyny i prawdziwy Bóg jest pokazany jako wszechmocny, nie mający konkurencji w jakiejś innej kosmicznej mocy. Stary Testament jasno pokazuje, że jakikolwiek przeciwnik Bożego ludu, jest pod całkowitą kontrola samego Boga. Wszyscy Aniołowie są opisani jako sprawiedliwi słudzy Boży, nawet “Aniołowie zła/ nieszczęścia” którzy przynoszą zniszczenia na grzeszników, są wciąż Bożymi Aniołami wykonującymi jego wolę i sąd. Boży lud Izrael miał taki właśnie pogląd, ale z czasem, tak jak to się często dzieje, wymieszali ich prawdziwe poglądy z tymi ze świata, który ich otaczał. Wcześni Żydowscy rabini mówili o ludzkich skłonnościach do zła [yester ha-ra]
i skłonnościach do dobra [yester ha-tov]. Te skłonności do zła były uosabiane czy też symbolizowane przez “diabła”: Szatana i yester ha-ra” to to samo” (1). W tym samym czasie rabini zdecydowanie odrzucili idee zbuntowanych aniołów oraz specyficznie odrzucili idee, że wąż w księdze Rodzaju był szatanem. W tym czasie “Żydowski diabeł” nie był niczym więcej jak alegorią złych skłonności jakie ma ludzkość” (2). Warto zauważyć, że edytor Denta wydania Talmudu, a także Midrasza (Żydowska interpretacja Prawa Mojżeszowego) nie wspomina nawet Szatana będącego upadłym aniołem (3).
Mity Kananejskie
Trzeba zauważyć, że: “Szatan, w jaki sposób jest interpretowany obecnie, jest nieobecny w Hebrajskiej Biblii”(4). “Wczesny Izraelski sposób wielbienia nie zawierał wzmianki o Szatanie; jeżeli jakaś moc atakowała człowieka to właściwym było żeby rozpoznać, że to YHVH stoi za tym”(5). Stary Testament uczy, że Bóg jest wszechpotężny, który nie ma sobie równego; a grzech ma źródło w ludzkim umyśle. Nigdzie nie ma wskazówki o jakiejś bitwie między Aniołami albo o upadłych Aniołach, którzy są strąceni z Niebios na ziemię. W rzeczywistości, sprawozdanie Biblijne robi aluzje do panujących wokół mitów i niszczy je bezwzględnie. Starożytny bliski wschód był pełen baśni o kosmicznej walce, na przykład: Tiamat buntujący się przeciwko Mardukowi albo buntownik Athtar; jest to podsumowane w ekspozycji Neila Forsytha (6). Stary Testament wyróżnia się spośród okolicznych religii, dlatego że nie uczy takich poglądów. Dodatkowo, jest dużo Biblijnych wersetów, które nawiązują do tych mitów i w tym samym czasie pokazują ich fałsz. Weźmy na przykład Psalm 104, który jest pełny aluzji do mitu Ninurty. Ale natchniony pisarz podkreśla, że to YHVH, a nie Ninurta, który jeździ na “rydwanie obłoków”; Ninurta, który to niby walczy z Szatanem, który jest w “wodach”, ale Psalm 104 pokazuje, że to Yahveh czyni z oceanami albo tehom [który jest wyobrażeniem Akkadyjskiego Szatana o nazwie Tiamat] to co zechce. YHVH nie walczy z nikim (7). Hioba 26:5-14 zawiera całą nić aluzji do popularnego Kananejskiego mitu kosmicznej walki i nauka jaka płynie z tych wersetów jest taka, że YHVH jest wszechpotężny i w esencji te kosmiczne siły nie istnieją. Tak wiec Umarli drżą w podziemiu, [odnośnik do boga Mot] ocean i jego mieszkańcy. Szeol dla Niego jest nagi, Abaddon1 jest bez zasłony.[jest niczym]Dach rozciąga [Zaphon] nad pustką, ziemi niczym nie umacnia, wody chmurami krępuje, nie pękną pod nimi obłoki. Zakrywa oblicze księżyca rozciągając nad nim chmury. Wodom nakreślił granice, [odnośnik do boga Yamm… roztrzaskał Rahaba swą mocą… Węża Zbiega3 niszczy swą ręką. [odnośnik do mitu mówiącego o bogu Labbu, w którym smok jest usunięty z Niebios] Oto są ślady dróg Jego; jak mało o Nim się słyszy! Któż zdoła pojąć ogrom Jego mocy?»
W porównaniu do YHVH ci bogowie są niczym, nie mają żadnej mocy i symbolicznie mówiąc, zostali usunięci z Niebios poprzez moc YHVH- oni po prostu nie istnieją(8). Chociaż sprawozdanie ewangelii używa języka dnia codziennego to powinniśmy zauważyć, że Jezus poprawia ich złe zrozumienie. Tak więc w czasie burzy na morzu Galilejskim, która mogłaby być zrozumiana jako machinacja diabelska, Jezus mówi do morza “milcz, ucisz się” [Marka 4:37-41] w dosłownie takim samym języku w jakim powiedział demonom: “milcz i wyjdź niego” [Mar 1:25]. On mówi do morza bardziej bezpośrednio aniżeli do smoka albo szatana.
Znany bardzo dobrze “Lucyfera” werset z Izajasza 14 jest jeszcze jednym ciekawym wersetem, który omówimy w sekcji 5-5. Ten fragment mówi o upadku Króla Babilonu – słowa szatan, diabeł czy też anioł w ogóle nie występują w tym sprawozdaniu. Natomiast porównanie Babilońskiego Króla z gwiazdą poranną wskazuje na Kananejski mit, który mówi o Athtar, “jaśniejącym Synu Poranka”, który “urasta do Zaphon” żeby dać wyzwanie królowi Baalowi i jest strącony na dół. Z pewnością lekcja, którą Izajasz nas uczy, odnosi się do Króla Babilonu, poucza Izrael
i Judę, że powinni patrzeć na rzeczywistość tutaj na ziemi, aniżeli wdawać się w kosmiczne spekulacje, którymi byli otoczeni. To był Król Babilonu, a nie gromada kosmicznych buntowników, która terroryzowała Boży lud. Potęga Babilońska zaatakowała Izrael z północy wzdłuż urodzajnej ziemi rozciągającej się w kształcie księżyca na bliskim wschodzie. Jednakże to “północ” była związana w pogańskim sposobie myślenia jako źródło bogów zła (9). Prorok próbuje odwrócić uwagę Izraela od takiej obawy, wskazując że literalny człowieczy wróg, a także wykonawca sądu nad ich grzechami nadejdzie z literalnej północy. Mieli porzucić ich kosmiczne mity i popatrzeć na rzeczywistość ludzkiego życia na ziemi. Dlatego też Ezechiel mówi o Królach Tyru i Egiptu w języku, który odzwierciedla mitologie Tiamat, Mot, itp. – będą złapani jak smok [tannin, por. Tiamat], przebici i wykrwawieni na śmierć [Ez 29:3-5, 32:2-31]. Tu znowu głównym celem tego fragmentu jest odwrócenie uwagi Izraela od mitycznych postaci do rzeczywistej sytuacji tutaj na ziemi.
Położenie Izraela na skrzyżowaniu wielu kultur i wierzeń czyniło go łatwym na wpływ okolicznych narodów, zarówno pod względem kulturalnym jak i religijnym. Pomimo wielu nawoływań przez proroków, żeby utrzymał swoją wiarę czystą, byli oni jednak skażeni okolicznymi zabobonami, zwłaszcza jeśli chodzi o fałszywych bożków
popularną ideę dobra i zła. Te wpływy są podsumowane w poniższej tabeli.
Nadnaturalne istoty oraz popularny Chrześcijańskie spojrzenie na Szatana. Łączące ich wątki (10)
Nadnaturalna istota |
Źródło |
Powiązanie z Bogiem |
Odstraszający wygląd |
Zamieszkanie |
Powiązanie ze śmiercią |
Budzący strach u ludzi |
Walka oraz zwodzenie |
Humbaba |
Mezopotamia |
Wyznaczony przez Enlil żeby pilnować Cedrowego lasu |
Olbrzymi upiór |
Las Cedrowy |
Ogień i śmierć |
Wszyscy się go boją |
Walczy z Gilgameszem |
Mot |
Kanaan |
Syn El |
Demon |
Podziemny świat |
Bóg śmierci |
Każdy się go boi |
Baal musi go pokonać |
Habayu |
Kanaan |
El widzi Habayu w pijackiej wizji |
Rogi i ogon |
Podziemny świat |
Powiązanie z kultem zmarłych |
Każdy się go boi |
Zanieczyścił El kałem i moczem |
Set |
Egipt |
Syn bogini Nut i boga Re |
Głowa podobna do szakala z widłami i ogonem |
Bóg burzy, mieszka na pustyni |
Powiązany z pustynia gorącem i śmiercią |
Każdy się go boi |
Zamordował Ozyrysa używając podstępu |
Ahriman |
Persja |
Nie był stworzony |
Straszny demon |
Bóg podziemia |
Powoduje śmierć I zniszczenie |
Każdy się go boi |
Nieustannie walczy z Ahura Mazda |
Hades |
Grecja |
Syn Zeusa |
Dziwny obrzydliwy przestraszający |
Bóg podziemia |
Sprowadza śmierć na ziemie, mieszka w podziemiu |
Każdy się go boi |
Uprowadził Persepho-ne i zabrał ją do podziemia |
Powszechne spojrzenie Chrześcijan na "Satan" |
|
Jeden z synów Bożych |
Rogi, ogon, obrzydliwy itd. |
Bóg piekła |
Powoduje śmierć i zniszczenie |
Budzi strach we wszystkich |
Walczy z Jezusem o Królestwo, walczył z innymi Aniołami |
Bogowie zła w tych starożytnych kulturach mieli rogi, i to tłumaczy idee Diabła z rogami jaka jest popularna w dzisiejszych czasach. Nigdzie w Starym Testamencie nie znajdziemy opisu Diabła z rogami, co wskazuje, że taki opis jest zaczerpnięty od okolicznych pogańskich narodów.
Obalenie Mitu
Starożytny Bliski Wschód był pełen wierzeń, że morze było miejscem gdzie postać Szatana miała miejsce zamieszkania; morze był prawie zawsze identyfikowane z bogiem zła (11). Starożytny Kananejski mit przedstawiał morze jako buntownika przeciwko Stworzycielowi. Ugaryjski tekst opisuje Baala walczącego przeciwka Księciu Morza i sędziego Rzek. Stary Testament ma wiele odnośników do władzy Yahveh nad morzami – zaczyna się opisem, w którym zgromadza wody w posłuszeństwie do Jego Słowa. “On położył granice morzom, które nie mogą być przekroczone”; a także jest tam bardzo wiele sformułowań, które opisują morza/wody pod Jego całkowitą kontrolą: “głębia”, “głębia oceanu”, “głębokość”, “potężne wody”, “wiele wód”, itd. Wszystkie są opisane, że są pod Jego kontrolą
i posłuszne każdemu Jego życzeniu – co wskazuje, że On jest stworzycielem.
Egipcjanie bardziej niż inni wierzyli w wody, a zwłaszcza w wody Nilu, jako źródło dobra i zła. Bóg bezwzględnie obala ten przesąd poprzez danie Mojżeszowi mocy aby, zmienić wody w krew - czyli mówiąc przenośnie, żeby zniszczyć [czytaj; zabić] jakiekolwiek bóstwo, które to niby miało zamieszkiwać w Nilu, a potem przywrócić wodę do takiego samego stanu jaki był przedtem [Wyjścia 4:9]. To z pewnością demonstrowało, że jakiekolwiek bożki były powiązane z “wodami”, Yahveh był potężniejszy, mógł zabić i ożywić je z wielką łatwością. Sprawozdanie mówiące o zniszczeniu jakie nastąpiło w Morzu Czerwonym, jest bardzo pouczające w tym temacie. Później Pismo identyfikuje Egipcjan, a nie samo morze jako “Rahab…smok” [Iz51:9, Ps 89;9,19] podczas gdy popularne wierzenie mówiło, że samo morze jest osobą Szatana. Problemem Mojżesza było to, że to realni ludzie byli przeciwnikami/ szatanem dla Izraela, a nie jakaś mityczna osoba smoka. Nawet jeżeliby taka osoba istniała to Yahve by ją zniszczył w Morzu Czerwonym. Widzimy zatem, że Bóg mógł
i może sterować morzami zgodnie ze swoją wolą. Rzeczywisty konflikt był między Izraelem i Egiptem, Bogiem i Faraonem, a nie między Bogiem, a jakimś smokiem w Oceanie [morzu]. “Ty rozdzielasz Morze…rozcinasz Rahab na kawałki…przebiłeś smoka” [Ps 78:13; Neh 9:11; Iz 51:9-11]. Tak wiec rozcięcie Morza Czerwonego było rozumiane jako rozcięcie osobowości Szatana albo boga, który jest znany jako “Morze”.
Wielu biblijnych znawców zachęca by czytać odnośnik do “Morza” w ten właśnie sposób (12). To właśnie miał Mojżesz na myśli, kiedy próbował wyjaśnić swojemu ludowi, co rzeczywiście wydarzyło się na Morzu Czerwonym – nawet jeżeliby był jakiś “Morski” bóg zła, to Yahveh ich Bóg całkowicie zniszczył go i pociął na kawałki. Prawdziwym “szatanem” był Egipt - realny człowiek na realnej ziemi, który był zagrożeniem dla Izraela. “Tak więc najbardziej znany starożytny mit Bliskiego Wschodu, legenda o smoku-chaos, już nie jest rozumiana jako konflikt między, spersonifikowanymi jako bogowie, siłami przyrody, ale jako zwycięstwo Yahveh nad Egiptem i wyswobodzeniem Bożego ludu z niewoli egipskiej. W sposób radykalny ten mit został przekształcony w Starym Testamencie… Yahveh prowadzi wojnę przeciwko wszystkim siłom, które próbują być niezależne od Niego i przeciwko Niemu, będące zarówno złymi skłonnościami ludzkiego serca albo narodu, który chce być suwerenny, albo też z dumą/pychą i władzą królów. Świat demonów jest odsunięty do mało znaczącej pozycji i w przeciwieństwie do innych Bliskowschodnich religii, Boży lud został wyzwolony od strachu i obawy przed niszczącymi mocami”(13).
To było i wciąż jest unikalnym aspektem jedynej prawdziwej wiary począwszy od księgi Rodzaju, a kończąc na Objawieniu. Świat demonów i nadnaturalnych Szatanów staje się nieistotny, a w rzeczywistości nieistniejący, ponieważ YHVH ma niesamowity i potężny udział w życiu Jego ludu. Biblia zaczyna się komentarzem, że “Bóg stworzył wielkie morskie potwory”(Rodz 1:21). Morze było widziane w tamtych mitologiach jako zamieszkanie `Szatańskich stworzeń i bogów. A tu wprost od początku Biblijnej historii, zostało nam wyjaśnione, że jakikolwiek potwory istnieją w morzu, to Bóg je stworzył i ma całkowitą kontrolę nad nimi i wykonują one Jego wolę. Stad Psalm 148:7 uczy nas, że morski potwór w najgłębszej części oceanu przynosi chwałę Bogu. Stary Testament podkreśla w swym sprawozdaniu, że żaden z tych morskich potworów nigdy nie był w jakimś kosmicznym konflikcie przeciwko Bogu; są one stworzone przez Niego, wychwalają Go i są po Bożej stronie, a nie przeciwko Niemu.
W Dygresji 3 zobaczymy w jaki sposób Mojżesz obalił Egipskie i Kananejskie mity na temat zła. Im więcej studiujemy Stary Testament, tym więcej jest to widoczne, że
w istocie jest to jeden z jego głównych tematów. Współczesne poglądy na temat Szatana, demonów, itd. są wspomniane i dlatego Izraelowi było przedstawione prawdziwe zrozumienie. Weźmy pod uwagę na przykład znane przykazanie żeby Izraelici nosili „Filakterie” jako przypomnienie o ich wybawieniu z Egiptu w dniu paschy: „będziecie mieli znak na waszych rękach i na waszych czołach w postaci filakterii, ponieważ przez moc swojego ramienia Pan was wyprowadził z Egiptu” [Wyj. 13:16] Noszenie tych filakterii nie było nowym pomysłem: ta idea odnosiła się do amuletów, które były noszone żeby chronić się przed demonami”(14).
Tak więc przez danie takiego nakazu, Bóg Izraela pokazywał swojemu ludowi, że zamiast bronić się przed demonami, potrzebując dobrych szczęśliwych zaklęć, to zamiast tego powinni zastąpić to pozytywnym wspomnieniem o tych wydarzeniach w których Yahveh zbawił jego lud z mocy zła, które było symbolizowane przez Faraona Egipskiego. Radując się Jego wybawieniem i cały czas pamiętając - to było ich zadanie, aby nie popaść w fałszywe wierzenia na temat demonów, które to wierzenia były dominujące w tamtych czasach.
Kananejski Dualizm
Idąc dalej tym śladem, odkryjemy, że bogowie Kananejscy byli podzieleni na dwie grupy: złą i dobrą. Kananejczycy byli dualistami; wierzyli w Mota, który był bogiem podziemia, który został opisany na tablicach z Ras Shamra jako “anioł śmierci” mający za sobą różnych popierających go potworów, przeciwko którym był Baal, bóg niebios. “Anioł śmierci” jest ideą, do której Mojżesz się odniósł w jego sprawozdaniu
o wybawieniu w czasie Paschy, gdzie pokazał, że Anioł śmierci to nie Mot, ale Anioł Yahveh, który był całkowicie pod jego kontrolą. Bo to był Yahveh, który zabił pierworodnych w Egipcie [Wyj.12:11,12]. Podobnie to był Anioł Yahveh, który był Aniołem śmierci, kiedy zabił całą Asyryjska armię [Iz 37:36]. Wierzono, że mityczny bóg Mot ma pomocników, smoków takich jak Lewiatan, który zamieszkiwał morza
i rzeki. Psalm 74:12-15 majestatycznie obala ten pogląd, ogłaszając, że to Yahveh jest Bogiem, który rozdzielił morza, połamał głowę smoków, zmiażdżył głowy Lewiatana [mówiono o nim, że to wielogłowy potwór]. “Bestia, która mieszkała w trzcinach” rzecznych była w podobny sposób “zgromiona” przez Bożą moc [Ps 68:30]. Boża ręka przebiła “węża”, który jest jeszcze jedną formą mitu Lewiatana [Joba 26:13 – to sformułowanie brh- [pokrzywiony], pojawia się w tekście Ras Shamra]. Zauważ w jaki sposób czas przeszły jest użyty; te postacie nawet jeżeliby istniały zostały pokazane jako bezsilne przez moc Bożą. Oczywiście aluzja nawiązuje do tego, co Bóg uczynił na Morzu Czerwonym, udowadniając w ten sposób, że Boże zbawienie jego ludu jest jedynym możliwym zbawieniem.
To powinno być dla nas istotną lekcją. Stary Testament opisuje Yahveh, jedynego prawdziwego Boga, jako jeżdżącego w niebiosach na rydwanach, żeby pomóc Jego ludowi, Izraelowi [Powt. Pr.33:26; 2Sam.22:11; Ps. 88:10; 104:3; Iz. 19:1; Hab.3:8]. Ale Baal był znany jako rkb`rpt, ktoś kto jedzie na obłokach [15]. Jest zatem widoczne, że język opisujący Baala jest właściwy do Yahveh. Jest jeszcze jeden przykład w Ps.102:9; “Twoi wrogowie, o Panie, Twoi wrogowie wyginą: wszyscy zło czyniący będą rozpędzeni”. To jest takie samo słownictwo jakie znajdziemy na tablicach Ras Shamra mówiących o Baalu: “Twoi wrogowie, o Baalu, Twoi wrogowie wyginą: ty wyniszczysz wszystkich złoczyńców”. Podobnie odnośniki do Yahveh brzmiącego z nieba oraz jego wrogów, którzy uciekają przed nim [Ps.18:13,14; 68:32,33] są odnośnikami do Baala, który niby to robi podobnie, zgodnie z tekstem Ras Shamra[16]. Kananejczycy wierzyli, że pioruny były głosem Baala w czasie jego walki: ale to głos Yahveh, Biblia opisuje jako grzmot błyskawicy. Jer 23:27 lamentuje, że Izrael zapomniał Bożego imienia a, zwrócił się do Baala - stąd Jego apel do Izraelitów, żeby zdali sobie sprawę, że to, co przypisują Baalowi powinni przypisać Yahveh. To tłumaczy dlaczego Stary Testament tak często zawiera aluzje do kultu Baala, jednocześnie obalając ten kult i odnosząc język o Baalu do Yahveh.
Takie przywłaszczenie pogańskiego słownictwa i odniesienie go do prawdziwego Boga jest bardzo częste. Zauważ w jaki sposób Abraham to zrobił; Melchizedek mówił o jego Bogu jako “Bóg najwyższy” i “stworzyciel nieba i ziemi” i Abraham natychmiast przejmuje te stwierdzenia i odnosi je do jego Boga, Yahveh [Rodz 14:19:22]. Abraham rozmawiał z Melchizedekiem tak daleko jak tylko mógł jeżeli chodzi o język, który Melchizedek mógł zrozumieć. I to jest to, co Bóg cały czas robi w Biblijnym sprawozdaniu; pogańskie sformułowania używane do opisu zarówno dobrych, jak
i złych bogów są pobrane z tegoż języka i odniesione do Yahveh – po to żeby zademonstrować, że On jest jedynym i prawdziwym Bogiem, że On jest odpowiedzialny za wszystkie te rzeczy, którymi poganie obarczali wieloma bożkami.
Yahveh jest źródłem zarówno dobra, jak i zła, błogosławieństwa i nieszczęścia. Dualizm to nie religia, w którą powinni wierzyć Izraelici. Oni powinni wierzyć w jednego Boga, Yahveh, który jest odpowiedzialny za wszystko. Jednak pogańskie poglądy były bardzo popularne i atrakcyjne; dlatego przez cały stary Testament było im to przypominane. Wygląda na to, że w czasie ich niewoli w Babilonie, Żydzi powrócili do niektórych z tych mitów. W Talmudzie jest sprawozdanie: “Kiedy
R. Dimi powrócił do Babilonu (on sprawozdaje w imieniu R. Johanana): Gabriel w dniach końca zorganizuje pościg za Lewiatanem”[17]. Stąd w innym miejscu zasugerowałem, że księgi Izajasza i Joba były przepisane pod Bożym natchnieniem w Babilonie razem z niektórymi Psalmami, po to żeby sprostować te fałszywe wierzenia na temat Lewiatana, który niby to był realną postacią, przeciwko któremu Bóg niby prowadził wojnę.
Wszystkie aluzje do Mota, Lewiatana, Baala itp. są opisane w formie zwycięstwa nad Egiptem i jego podbojem przez Babilon. Bóg życzył sobie odwrócić uwagę od tych mitów, a skierować na to, co On rzeczywiście zrobił i zrobi jeżeli chodzi o zbawienie swego ludu od grzechu oraz rzeczywistych, widzialnych, ludzkich wrogów. Jest to w taki sam sposób, w jaki On ich wybawił od ich wrogów w przeszłości, takich jak Egipt. “W kananejskim micie Baal uderza w głowę i kark Księcia Morza i sędziego Rzek, którzy są pomocnikami Mota” [18] To jest dokładnie to, co opisane aluzyjnie zostało w Hab. 3:13,14, gdzie Yahveh uderza “dom niegodziwca [LXX”śmierć”] w głowę i kark. Ale mityczna postać Szatana jest odniesiona do śmierci oraz “domu niegodziwca”- grzesznego człowieka, którego słuchacze Habakuka osobiście znali; śmierć - obawa każdego człowieka. Nawet przez maskę tłumaczenia, majestat ekspozycji Cassuto na ten temat jest bardzo jasny: “Kananejska idea zwycięstwa boga obłoków nad salami śmierci, jest przedstawiona wśród Izraelitów w idei zwycięstwa jedynego Boga, Źródła całkowitego dobra nad istotą zła…tradycja [niesłusznie], która została zaadoptowana przez Izraelitów, odnośnie pokonania buntowniczych stworzeń, co stało się symbolem kary dla niegodziwych wrogów Boga oraz Izraela, a także wybawienia sprawiedliwych” [19]. Cassuto przeanalizował Ugaryjski poemat na temat Baala, który był znaleziony w Ras Shamra. Opisuje on konflikt pomiędzy Baalem oraz Motem. Aluzje do tego poematu znajdziemy w Starym Testamencie, który używa tego samego sposobu sformułowania opisującego Baala i Mota, ale odnosi go tylko do Yahveh. Tak więc Ps.68:5 mówi o Yahveh jako jedynym, który jedzie na obłokach, w ten sposób robi aluzje do Baala, “jeżdżącego na obłokach”. Ps68:6 mówi o Yahveh jako “ojcu sierot i sędzi wdów” – jeszcze jeden opis, który jest użyty opisując Baala w tekście Ras Shamra. Cassuto widzi tutaj, że Stary Testament obala pogańska idee konfliktu między bożkami, i zamiast tego mówi o jedynym buncie, w którym stworzenie jest przeciwko Stworzycielowi [20]. Habakuka 3 jest pełen aluzji do poematu o konflikcie pomiędzy Baalem, a Motem. Ten poemat mówi jak Mot i jego współpotwory były zrzucone przez Baala do morza, i to sformułowanie było przetłumaczone na hebrajski w Habakuka 3:8: “Czy Twój gniew był przeciwko rzekom, O Yahveh, czy twoja zapalczywość przeciwko morzu, kiedy jechałeś na rumakach, na Twoich rydwanach zwycięstwa?”[21] Jednak werset w Habakuka jest powiedziany w świetle rozmyślań nad zwycięstwem Yahveh nad wrogami Izraela w Morzu Czerwonym. Tak więc uwaga jest zmieniona od legend mówiących o kosmicznym konflikcie między bogami do rzeczywistości, czyli zwycięstwa Yahveh nad rzeczywistymi, ziemskimi, ludzkimi wrogami jego ludu. Cassuto dalej komentuje: “W Biblijnych wersetach czyny są przypisane Yahveh, podczas gdy w pogańskich poematach one odnoszą się do pogańskich bożków” [22].
DODATEK: Obalenie mitu
Obalenie mitu jest to fraza, którą będę używał często w tym stadium. Podobieństwa między Biblijnym sprawozdaniem, a okolicznymi mitami i legendami współczesnych ludzi jest coraz bardziej widoczne. Krytycy Biblijni chcieliby widzieć te podobieństwa jako dowód, że Biblia jest także mitem albo że także powtarza istniejące mity. Moje nastawienie jest takie, że Biblia nawiązuje do mitów i legend, z którymi Izraelici się spotykali po to, aby pokazać, które z nich są prawdziwe, a które nie, a zwłaszcza podkreślić totalną potęgę i kontrolę Boga Izraela nad tymi bożkami i półbogami innych religii. Bogowie podziemi, których osobowość powoli połączyła się z klasycznym, ale błędnym obrazem “Szatana”, są specyficznie wyłożone w aluzjach i są obalone w Biblijnym sprawozdaniu. Celem wszystkich tych aluzji jest obalenie tych mitów w taki sposób, aby pokazać, że ci bogowie w rzeczywistości nie istnieją, a zatem że wszystko w ludzkim życiu jest w rękach Boga Izraela, Yahveh. Tak więc Niniwejczycy wyrastali w wierze w boskich bohaterów, którzy byli pochłonięci przez potwory, ale wciąż wychodzili z tego żywo; a Bóg użył ich wierzenia przez pokazanie swojego człowieka, Jonasza, który pojawił się żywy po wyjściu [wypluciu] z wielkiej ryby, po to żeby ogłosić Jego Prawdę do nich. Patrząc w ten sposób, Hebrajska Biblia może być zrozumiana jako apel, aby odrzucić pogańskie wyobrażenia o “Szatanie”.
Temat ten ciągnie się dalej w Nowym Testamencie, którego język często robi aluzje do niewłaściwych wierzeń [dotyczących także demonów] po to, żeby je obalić. Stephanie Dalley przetłumaczyła tekst zatytułowany “Erra i Ishum”[23], pochodzący z czasów Assyryjskiego króla Asshurbanipala. Erra to był bóg podziemia. Są tam zaskakujące podobieństwa pomiędzy tym dokumentem, a Biblijnymi prorokami,
a zwłaszcza Nahumem, który napisał w Assyryjskim kontekście. Tutaj jest kilka przykładów [numer strony odnosi się do Dalley];
“Ponieważ już nie boją się mojego imienia... porzucę tych ludzi" (s. 290) |
Mal 1:6; Num. 14:11 |
"Biada Babilonowi!" (s. 304) |
Jer. 50:27; Nah. 3:1 |
"Jak mogliście spiskować zło przeciwko bogom i ludziom?" (s. 301) |
Is. 45:5-7 |
"Nikt nie stanie po waszej stronie w dniu gniewu!" (s. 310) |
Nah. 1:6 |
"Erra zapłonął gniewem i zwrócił się by spustoszyć ziemię i wyniszczyć jej mieszkańców
ale Ishum jego doradca zastąpił go, tak że wyprowadził ostatek." (s. 311) |
Ez. 6:8 etc. |
"Góry się chwieja, morza wzbierają od pobłysku twojego miecza..." (s. 302) |
Nah. 1:5 |
"Jasność zmieni się w ciemność [przede mną]... zniszczę promienie słońca; pokryje
twarz księżyca w środku nocy" (s.s. 292, 297) |
Am. 5:18; 8:9; Joel 3:15 |
"Odetnę życie sprawiedliwego... oraz bezbożnego" (s. 298) |
"I will cut off from you both righteous and wicked" (Ez. 21:4) |
Biblijna aluzja do tego języka pokazuje Boga Izraela, jako jedynego prawdziwego Boga, jedynego, którego się trzeba bać, a nie jakichś bogów podziemi, albo też “szatana”. To przepisywanie tekstu nie było czymś rzadkim w czasach Biblijnych.
Wilfred Lambert zaobserwował:
"...starożytny świat tytułów, nie miał poczucia praw autorskich, nie miał niechęci do plagiatów. Następujące pokolenia przepisywały stare teksty[24]. I znowu…” starożytni byli po prostu zbieraczami tekstów, a ich oryginalność była cechowaną kombinacją tematów, a także ubarwianiem starych idei. Czysta innowacja nie była częścią ich zdolności literackich”[25]. Epos Gilgamesha jest uważany za dowód na “adaptacje wcześniejszych prac na rożne tematy, niektóre były przepisane w nowym kontekście, jednak w sposób przeciwny oryginalnemu zamierzeniu”[26] Biblia robi podobnie- ale pod Bożym natchnieniem. I celem tych rozważań jest wykazanie,
że odnosi się to także do popularnych poglądów na temat zła, grzechu i postaci ”Szatana”. Do tych idei się nawiązuje mityczny język użyty i cytowany, po to żeby odwrócić ich znaczenie i obalić te poglądy. Hebrajski tekst Biblijny był początkowo dany przez Boga, żeby kierować jego lud Izrael, w większości lud, który nie umiał pisać ani czytać, a który był bombardowany cały czas przez okoliczne mity i legendy, w które wierzyli okoliczni ludzie. Tak więc Bóg poprzez swoje Słowo, mówił do nich o tych poglądach jakie spotykali, ucząc ich prawdziwego podejścia i obnażając fałszywe poglądy pokazując ich bezsens. Tak więc warto zanotować, że “Nikt, kto jest zapoznany z mitologiami prymitywnego, starożytnego Orientalnego świata, kiedy czyta Biblię to nie może rozpoznać odnośników do tych wierzeń na każdej stronie, przekształconych jednak po to, żeby pokazać dowód, który jest przeciwny starym wierzeniom”[27].
Odnośniki
(1) Rabbi Simon ben Lakish w Babilonskim Talmudzie, Baba Bathra 16a.
(2) Joszua Trachtenberg, Diabeł a Żydzi (New Haven: Yale University Press, 1943) s. 19.
(3) A. Cohen, Talmud dla każdego(London: J.M. Dent, 1949), s. 55. Ten sam fakt jest pokazany w Roy A. Stewart, Rabbinic Theology: An Introductory study (Edinburgh: Oliver and Boyd, 1961), ss. 81-5, 88.
(4) T.J. Wray and Gregory Mobley, Narodziny Szatana: W poszukiwaniu korzeni Biblijnego Diabla (New York: Palgrave Macmillan, 2005) s. 52.
(5) Martin Buber, Mojżesz (Oxford: Phaidon Press, 1947) s. 58.
(6) Neil Forsyth, Szatan I Walka z Mitem (Princeton: Princeton University Press, 1989) rozdział 2.
(7) Te i inne powiązania są rozwinięte w W.G. Lambert, Tło Żydowskiej Apokalipsy (London: Athlone Press, 1978).
(8) To jest skrót starannej pracy naukowej John Day, Bozy konflikt ze Smokiem oraz Morzem (Cambridge: Cambridge University Press, 1985). Zobacz zwłaszcza ss. 38,39. To jest także interpretacja Marvina Pope, Hiob (New York: Doubleday) 1965 ss. 164-167.
(9) R.J. Clifford, Kosmiczna Góra w Kanaanie oraz Starym Testamencie (Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1972).
(10) Wzięte z T.J. Wray and Gregory Mobley, Narodziny Szatana: W poszukiwaniu korzeni Biblijnego Diabla (New York: Palgrave Macmillan, 2005) ss. 92,93.
(11) Neil Forsyth, Szatan I Zwalczanie Mitu (Princeton: Princeton University Press, 1989) rozdział 4 daje wystarczające dowody na to.
(12) B.W. Anderson, Stworzenie czy Chaos: Nowe Spojrzenie na Mityczny Symbolizm w Biblii (New York: Association Press, 1967) ss. 98,99; F.M. Krzyz, C
Kananejski Mit i Hebrajska Historia (Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1973) ss. 132, 140; Marvin Pope, Hiob (New York: Doubleday) 1965 ss. 67-70.
(13) James Muilenburg, Droga Izraela (London: Routledge & Kegan Paul, 1962) s. 45.
(14) R.E. Clements, Wyjście [Cambridge Bible Commentary] (Cambridge: C.U.P., 1972) s. 80.
(15) Umberto Cassuto, Biblijne i Orientalne Studia (Jerusalem: Magnes Press, 1973) Vol. 1 s. 246.
(16) Cassuto, ibid ss. 251, 278.
(17) B. Baba Batra 74b-75a, cytowane (razem z innymi popierającymi dowodami) w L. Ginzberg, Legendy Żydowskie (Philadelphia: Jewish Publication Society, 1909)Vol. 1 ss. 27,28; Vol. 5 ss. 43-46.
(18) Cassuto, op cit s. 268.
(19) Cassuto, op cit ss. 251,252.
(20) Umberto Cassuto, Biblijne i Orientalne Studia (Jerusalem: Magnes Press, 1975) Vol. 2 s. 5.
(21) Cassuto, ibid s. 11.
(22) Cassuto, ibid s. 72
(23) Stephanie Dalley, Mity Z Mezopotamii, Stworzenie, Potop, Gilgamesz, Oraz Inne (Oxford: O.U.P., 1991).
(24) W. G. Lambert & A. R. Millard, Atra-Khasis, Babilońska Historia Potopu (Winona Lake, Indiana: Eisenbrauns, 1999) s. 5.
(25) Wilfred G. Lambert, "Nowe Spojrzenie na Babilońskie Podłoże Rodzaju" w Richard S. Hess and David T. Tsumura, eds., Studiowałem Inskrypcje Z przed Potopu: Literalny i Językowe Podejście Do Rodzaju 1-11 (Winona Lake, Indiana: Eisenbrauns, 1994) s. 107.
(26) C. L. Seow, "Qohelet's Autobiografia" w Astrid B. Beck, ed., Szczęśliwe Oczy Które Widzą The Eyes (Grand Rapids: Eerdmans, 1995) s. 285.
(27) Joseph Campbell, Maska Boża: Vol. 3, Zachodnia Mitologia (New York: Viking Arkana, 1991) s. 9.
Wstep
Rozdzial 1: Historia Doktryny
1-1 Historia Diabla I Szatana W Starotestamentowych Czasach
1-1-1 Izrael w Niewoli: Babilonskie I Perskie Wplywy
1-1-2 Grecki Wplyw
1-2 Diabel po Nowym Testamencie
1-2-1 Szatan wedlug Jystyna Meczennika
1-2-2 Szatan wedlug Ireneusza i Tertuliana
1-2-3 Szatan wedlug Clemensa i Orygena
1-2-4 Szatan wedlug Lactanjusza i Anastazjusza
1-2-5 Szatan wedlug Augustyna
1-3 Szatan w Sredniowieczu
1-4 Szatan od Czasow Reformacji
1-4-1 Szatan w Raju Utraconym
1-5 Protestanci: Opor Popularnej Ideii Diabla
1-6 Diabel I Szatan we wspolczesnym mysleniu
Rozdzial 2: Niektore Podstawowe Nauki Biblijne
2-1 Aniolowie
2-2 Pochodzenie Grzechu i Zla
Dygresja 2: Rzymianie oraz madrosc Solomona
Dygresja 3: Kontekst Rodzaju 1-3
2-3 Szatan i Diabel
2-4 Zydowski Szatan
2-5 Pieklo
Dygresja 4 "Duchy w wiezieniu"
Rozdzial 3: Praktyczne Powiazania
3-1 Niektore Praktyczne Powiazania
3-1-1 "Byc duchowego usposobienia": Sedno Chrzescijanstwa
3-2 Diabel i Szatan: Trudne Pytania
Rozdzial 4: Demony
4-1 Diabel, Szatan i Demony
4-2 Demony i Balwany
4-3 Demony i Choroby
4-4 Jezyk Tamtych Dni
Dygresja 5 Bog Adoptuje Ludzka Perspektywe
4-6 Demony: Dlaczego Jezus Nie Skorygowal Ludzi?
4-7 Psychologia Wiary w Demony
4-8 Demony: Podsumowanie
Rozdzial 5: Niektore Przekrecone Wersety
Rozdzial 5 Studium Niektorych Biblijnych Wersetow Ktore Wspominaja Diabla i Szatana
5-2 Waz w Edenie
5-3 Synowie Bozy i Corki Ludzkie
5-4 Szatan w Hioba
5-4-1 Satan w Hioba: Wspolwierny?
5-4-2 Szatan w Hioba: Aniol-Szatan?
5-4-3 Obalenie Mitu 'Szatana' w Hioba
5-5 Lucyfer Krol Babilonu
5-6 Nanaszczony Cherubin
5-7 Szatan w Zachariasza 3
5-8 Kuszenie Jezusa
5-8-1 Jezus Na Pustyni: Studium Jezykowe Oraz Natura Pokus
5-8-2 Kuszenie Na Pustyni: Spojrzenie W Myslenie Jezusa
5-9 Nieczyste Duchy
5-10 Diabel I Jego Aniolowie
5-11 Szatan Zabiera Slowo
5-12 Szatan Jak Blyskawica
5-13 Szatan Wstepuje w Judasza
5-14 Piotr I Szatan
5-15 Wasz Ojciec Diabel
5-16 Przesladowanie Przez Diabla
5-17 Dziecko Diabla
5-18 Moc Szatana
5-19 Wydanie Szatanowi
5-20 Bog /Ksiaze Tego Swiata
5-21 Aniol Swiatlosci
5-22 Wyslannik Szatana
5-23 Ksiaze Nadziemski
5-24 Dawac przystep Diablu
5-25 Zasadzki Diabelskie
5-26 Sieci Diabelskie
5-27 Poszli za Szatanem
5-28 Przeciwstaw Sie Diablu
5-29 Lancuchy Ciemnosci
5-30 Cialo Mojzesza
5-31 Synagoga Szatana
5-32 Michal i Wielki Smok
5-33 Diabel i Szatan Zwiazani
Dygresja 6: "Czlowiek Bezprawia " (2 Tes. 2)
Rozdzial 6: Troche Koncowych wnioskow
6-1 Prawdziwy Diabel: Koncowe Wnioski
Legion i Gadarenskie Swinie
|